Zarządzanie przedsiębiorstwem jest niezwykle wymagającym zadaniem. Sytuacji nie poprawia fakt, że kryzysy są jednym z nieodłącznych elementów cyklu życia firmy (podobnie, jak i całego wolnorynkowego systemu gospodarczego). Jak powinno się we właściwy sposób zarządzać sytuacją kryzysową w organizacji? W jaki sposób można ochronić firmę przed potencjalnym kryzysem? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, jednak dzięki przeczytaniu poniższego tekstu poznasz przykładowe wskazówki i zalecenia na ten temat.
Czym właściwie jest sytuacja kryzysowa oraz zarządzanie w kryzysie?
Na początek należy krótko wyjaśnić, czym właściwie jest sytuacja kryzysowa w przedsiębiorstwie. Kryzys jest takim przedłużającym się stanem przedsiębiorstwa, który może zagrozić jego egzystencji. Jeśli kadra menedżerska w porę nie zapobiegnie kryzysowi, może to doprowadzić do bankructwa firmy.
W związku z tym wydaje się naturalne, że do przetrwania przedsiębiorstwa w tym trudnym okresie niezbędne jest odpowiednie zarządzanie kryzysowe, czyli takie reagowanie na zagrożenia, które pozwoli rozwiązać problemy trapiące organizację. Efektem wdrożenia strategii zarządzania kryzysowego w organizacji powinno być uporządkowanie sytuacji i rozwiązanie problemów wewnątrz firmy oraz optymalizacja wykorzystania jej zasobów – stąd właśnie jednym ze sposobów walki z kryzysem jest redukcja zatrudnienia. Podczas zarządzania kryzysowego niezwykle ważne jest szybkie podejmowanie trafnych decyzji – otoczenie rynkowe jest dynamiczne i zwlekanie z podjęciem kluczowych wyborów może doprowadzić do pogłębienia się kryzysu.
Jakie są metody zarządzania sytuacją kryzysową w przedsiębiorstwie?
Nie ma jednego, zamkniętego katalogu z metodami, które mogą rozwiązać problem kryzysu w przedsiębiorstwie. Mimo to można wskazać przynajmniej kilka sposobów na przezwyciężenie słabości firmy. Sposoby działania uzależnione są w dużej mierze od przyczyny kryzysu. W związku z tym można wyróżnić między innymi takie rodzaje działań jak zarządzanie sytuacją kryzysową na gruncie:
- strategicznym,
- operacyjnym,
- finansowym,
- płynności finansowej.
Na czym polegają poszczególne sposoby postępowania?
Zarządzanie sytuacją kryzysową na gruncie strategicznym
Jest to w gruncie rzeczy najważniejszy rodzaj zarządzania kryzysowego z punktu widzenia przedsiębiorstwa jako całości. To właśnie na szczeblu strategicznym podejmowane są takie decyzje umożliwiające poprawę sytuacji , jak dywersyfikacja działalności firmy, podjęcie/zaniechanie ekspansji na nowe rynki czy konsolidacja działalności.
Zarządzanie sytuacją kryzysową na gruncie operacyjnym
Ten aspekt zarządzania kryzysowego skupia się raczej na problemach „niższego szczebla”. W ramach operacyjnego zarządzania sytuacją kryzysową przeprowadza się drobiazgową analizę kosztów przedsiębiorstwa w celu optymalizacji wydatków (np. poprzez zmniejszenie budżetu na działania marketingowe czy usprawnienie systemu motywacyjnego dla pracowników produkcyjnych). Mimo to, cel podejmowanych działań także jest bardzo ważny i umożliwia poprawę rentowności przedsiębiorstwa.
Zarządzanie sytuacją kryzysową na gruncie finansowym
Trzeci z modeli zarządzania sytuacją kryzysowa w przedsiębiorstwie dotyczy stricte polityki finansowej w organizacji. Jakie działania są wówczas podejmowane? Przykładowe działanie zarządzania kryzysem w tym przypadku to reorganizacja źródeł finansowania działalności firmy, która polega np. na zmniejszeniu udziału zobowiązań krótkoterminowych na rzecz kredytów długoterminowych. Cel zarządzania w wymiarze finansowym to uzdrowienie sytuacji finansowej jednostki i zmniejszenie kosztów pozyskania kapitału (tzn. odsetek, prowizji, opłat za wysokie saldo itd.)
Zarządzanie sytuacją kryzysową na gruncie płynności finansowej
Ostatni ze sposobów działań jest zbliżony do zarządzania kryzysowego na szczeblu finansowym. Jego celem jest doprowadzenie do sytuacji, w której przedsiębiorstwo działające aktywnie na rynku będzie w stanie terminowo regulować zaciągnięte zobowiązania. Z kolei, jeśli doszło do ogłoszenia przez daną firmę upadłości działanie w tym obszarze, zarządzanie polega na doprowadzeniu do takiego układu z wierzycielami, który umożliwi spłacenie przynajmniej części zobowiązań oraz zarządzanie masą upadłościową.
W jaki sposób można uchronić się przed kryzysem w przedsiębiorstwie?
Zła wiadomość dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą jest następująca: nie ma stuprocentowej szansy na uniknięcie kryzysu – zawsze należy liczyć się z tym, że dotknie on w końcu każde przedsiębiorstwo. Dobra wiadomość jest z kolei taka, że istnieją sposoby, które dają dużą szansę na zminimalizowanie skutków kryzysu w przedsiębiorstwie. O jakich metodach działania mowa?
Plan zarządzania kryzysowego, czyli jak przygotować się na kryzys?
Plan zarządzania kryzysowego to harmonogram działań, które powinny być podjęte w przypadku pojawienia się określonej sytuacji kryzysowej. Jest to zbiór takich metod, które powinny poprawić sytuację przedsiębiorstwa i zaradzić kryzysowi. Ważne jest zatem, by plan zarządzania kryzysowego został sporządzony w uzgodnieniu z kluczowymi specjalistami danej firmy. W zależności od jej struktury, branży działalności oraz skali działania, mogą być to pracownicy zatrudnieni na takich stanowiskach jak np.:
- główny księgowy (dyrektor finansowy),
- doradca podatkowy,
- dyrektorzy poszczególnych oddziałów/filii.
Dzięki udanemu wdrożeniu planu zarządzania kryzysowego przedsiębiorstwo może osiągnąć liczne korzyści. Jedną z nich jest utrzymanie dobrej reputacji wśród kontrahentów oraz klientów – widzą oni, że przedsiębiorstwo pomimo okresowych trudności jest w stanie utrzymać się na rynku. Jest to także korzyść dla pracowników – widząc, że kadra kierownicza ma plan na przeciwdziałanie kryzysowi, mogą oni odrzucić decyzję o przejściu do konkurencji. Poza tym sprawnie zrealizowany plan działania nie tylko uchroni przedsiębiorstwo przed upadłością, ale wręcz przeciwnie – może on doprowadzić do wzmocnienia pozycji konkurencyjnej w przyszłości.